Nie reprezentuję żadnego Boga, nie jestem niczyim przedstawicielem. Po prostu reprezentuję samego siebie. Mogę mówić autorytatywnie o swoim doświadczeniu, ale to nie może być apodyktyczne wobec ciebie. Gdybym powiedział: „Uwierz mi, jeśli uwierzysz – raj jest twój. Jeśli będziesz wątpił – spłoniesz w piekle…”, wtedy byłoby to apodyktyczne wobec ciebie.

Nie obiecuję ci żadnego raju, ani nie straszę cię żadnym piekłem. Moje słowa nie czynią cię niewolnikiem, nie mogę dawać ci żadnych przykazań, nie mogę niszczyć twojej wolności i odpowiedzialności za samego siebie. Mogę cię zapraszać i dzielić się swoim własnym doświadczeniem. Mogę być gospodarzem, a ty moim gościem.

Nie odrzucam niczego w twoim życiu, akceptuję cię totalnie takiego jaki jesteś, i znajduję sposoby, aby uczynić cię bardziej harmonijną całością.

Ludzie którzy mnie otaczają, nie są moimi wyznawcami, nie jestem niczyim przywódcą. Przywódca to odpowiednie słowo w polityce, gdzie największy idiota przewodzi mniejszym idiotom. Nie potrzebuję żadnych wyznawców i podkreślam, że nie powinieneś wpadać w pułapkę bycia wyznawcą, gdyż wtedy nigdy nie będziesz autentycznie sobą, nie będziesz zdolny do samodzielnego rozwoju. Musisz zrozumieć, że każda jednostka jest tak niepowtarzalna, że jeśli zaczniesz kogoś wyznawać, wtedy automatycznie zaczniesz go naśladować. Wtedy stracisz swoją tożsamość. Wtedy nie będziesz już sobą, lecz kimś innym. Wtedy staniesz się sztuczny, zakłamany, rozdwojony.

Nie jestem zbawicielem, nie mogę uwolnić cię z kajdan, którymi się spętałeś. Możesz to zrobić tylko ty sam. Ale ty kochasz swoje kajdany i chcesz, abym cię z nich wyzwolił – to absurd. Jeśli ja mogę widzieć – ty też możesz widzieć. Jeśli ja mogę odczuwać – ty też możesz odczuwać. Oczywiście będziesz widział i odczuwał w swój własny sposób. Poezja która powstanie, będzie nie moją, lecz twoją własną poezją.

Nie istnieje żadna skrzynka z nalepką „Tutaj Jest Prawda” – skrzynka, którą pewnego dnia znajdujesz, otwierasz, widzisz jej zawartość i mówisz: „Wspaniale! Znalazłem prawdę!”. Nie istnieje żadna taka skrzynka.

Nie daję ci doktryny. Nie jestem nauczycielem. Traktuj mnie jako poetę, trubadura, tancerza. To będzie bliższe prawdy.

Wiele z naszych problemów wynika z tego, że nigdy się im nie przyglądamy, nigdy nie skupiamy się nad nimi, by odkryć czym naprawdę są. Istnieje piękna przypowieść o młodym lwie, który wychowywał się wśród stada owiec. Naturalnie myślał, że sam też jest owcą. Pewnego dnia stary lew przechodząc obok stada owiec, zauważył tam młode lwiątko. Nie mógł uwierzyć własnym oczom: piękne lwiątko w samym środku stada potulnych owieczek, które wcale się go nie bały, a ono samo zachowywało się jak one. Stary lew podbiegł w kierunku młodego, który – podobnie jak wszystkie owce – zaczął uciekać. Gdy w końcu został złapany, rozbeczał się jak owca. Stary lew poprowadził go nad najbliższy staw i zmusił do spojrzenia na odbicie w wodzie… młode lwiątko ujrzało swoje własne oblicze i nagle… zaryczało jak prawdziwy lew. Stary lew nie mówił: „naśladuj mnie”, „masz tu dziesięć przykazań i stosuj się do nich”, „rób to, nie rób tamtego”. Nie robił nic takiego, po prostu pokazał młodemu jego prawdziwe oblicze, aby sam mógł rozpoznać w sobie nie owcę, lecz lwa. Nagły ryk lwa … przemiana – nie jesteś już żadnym chrześcijaninem, hinduistą, buddystą, mahometaninem – jesteś sobą.

Moja cała praca polega na tym, żeby zburzyć wszystkie kłamstwa, które cię otaczają i nie zastępować ich niczym – po prostu zostawić cię nagiego we własnej samotności. Tylko w samotności możesz znaleźć prawdę – bo to ty jesteś tą prawdą.

Człowiek nie nauczył się jeszcze, jak poznać piękno samotności. Zawsze tęskni za kimś, zawsze pragnie być z kimś – z przyjacielem, z żoną, z mężem, z dzieckiem… z kimś. Stworzył więc społeczności, kluby, partie, ideologie, kościoły. U podstaw tego tkwi potrzeba, by jakoś zapomnieć o własnej samotności. Będąc powiązanym z tak wieloma tłumami próbujesz zapomnieć o czymś, co pojawia się natychmiast po zapadnięciu ciemności – o tym, że urodziłeś się samotny, że umrzesz samotny, że cokolwiek robisz – jesteś samotny.

Samotność jest czymś esencjonalnie związanym z twoim istnieniem i nie ma sposobu, by tego uniknąć. Ludzie boją się samotności i robią wszystko by jej uniknąć. Pójdą do kina na kiepski film, obejrzą mecz piłki nożnej… czy widzieliście coś bardziej idiotycznego? Kilku idiotów przerzuca piłkę na drugą stronę boiska, kilku kolejnych idiotów odrzuca ją z powrotem… a miliony innych idiotów gapi się na to, jakby działo się coś niezmiernie ważnego. W tłumie czują się lepiej i zdrowiej, gdyż wokół jest tylu podobnych ludzi. Każdy wspiera każdego by nie czuć się szalonym.

Wystarczą trzy tygodnie całkowitej izolacji: żadnych gazet, telewizji, radia, żony, męża, dzieci. Trzy tygodnie bez religii, społeczeństwa, klubów, uniwersytetów… pojawi się lęk, dosłownie oszalejesz. Będziesz zdumiony, widząc siebie w zupełnej samotności. Zrozumiesz, że to co robiłeś przez całe swoje życie, było niczym innym, jak tylko zakrywaniem dziur i ran własnego istnienia, zakrywaniem ich pięknymi kwiatami. Ale kwiaty nie uleczą ran. Być może odkryte rany mogą się zabliźnić. Zakryte, wypełniają się coraz większą ropą. Samotność to odkrywanie samego siebie. Osamotnienie to tęsknota za innymi, dopominanie się o innych, uzależnienie od innych. Stąd, ktoś inny ma nad tobą władzę, a ty masz władzę nad kimś innym. Osamotnienie jest słabością. Samotność jest siłą.

Jesteśmy sobie obcy. Być może spotkaliśmy się i żyjemy razem, ale nasza samotność jest zawsze z nami. Przestań uciekać od siebie samego i zatapiać się w różnych rodzajach narkotyków, relacji, religii. Nie przerzucaj własnych problemów na innych. Każdy musi sam rozwiązywać własne problemy, a nie ma ich zbyt wiele wszystkie są wynikiem jednego, którego nie rozwiązałeś dotychczas. Problem ten tkwi w tym, jak wejść we własną samotność bez lęku? Moment, w którym wejdziesz we własną samotność bez lęku, będzie tak pięknym i ekstatycznym doświadczeniem, że nie istnieje nic, z czym mógłbyś to porównać.

Zaakceptuj samotność radośnie, wejdź w nią tak głęboko, jak to tylko możliwe. Im głębiej się znajdziesz, tym odleglejsze staną się wszystkie problemy. Nie ma już potrzeby potrzebować, nie ma potrzeby być potrzebnym. I chwila gdy dotkniesz samego centrum własnego istnienia będzie oznaczała, że dotarłeś do domu.

Rodzice, nauczyciele, księża… wszyscy oni pragnęli zrobić z ciebie coś zgodnego z ich własnym wyobrażeniem. Nikt nie zostawił cię samego. Nikt ci nie ufał. Ja tobie ufam. Chcę, abyś rozwijał się zgodnie z własną autentycznością i wiem, że posiadasz wystarczające zdolności, by samodzielnie odkryć życie, miłość i śmiech. Kto może wskazać ci drogę? Droga zasadniczo nie istnieje. Jesteś zawsze celem, Gdy ktoś przychodzi do mnie i pyta o drogę, wtedy myślę tak: „Oto przybył następny szaleniec”. I muszę wymyślać drogi, które nie są drogami. Nie prowadzą nigdzie, gdyż nie ma dokąd iść. Każdy już tam jest.

Wymyślam ścieżki i sposoby tylko po to, aby cię zmęczyć, wyczerpać; abyś pewnego dnia – zupełnie wyczerpany – po prostu porzucił wszelkie poszukiwania. Wyczerpany padasz na ziemię… wyczerpany wszystkimi drogami i metodami, wyczerpany samym szukaniem… i nagle ogarnia cię spokój, który wykracza poza rozumienie. I będziesz się śmiał, gdyż było to przecież zawsze dostępne, ale ty ciągle gdzieś biegłeś. Wszystkie drogi prowadzą GDZIEŚ. Prawda jest TUTAJ, żadna droga nie może doprowadzić cię do samego siebie.

Samo w sobie, życie jest czystą kartką i staje się tym, co na niej namalujesz. Możesz namalować cierpienie, możesz namalować szczęście. Człowiek jest całkowicie wolny. I to jest jego piękno i chwała. Musisz sam siebie stwarzać, wszystko zależy od ciebie. Możesz stać się Buddą, albo Adolfem Hitlerem. Możesz mordować albo medytować. Możesz stać się wspaniałym rozkwitem świadomości albo możesz zamienić się w zautomatyzowanego robota. Ale pamiętaj! Jesteś za to odpowiedzialny – ty, tylko ty, i nikt poza tobą. Życie nie jest ani cierpieniem, ani szczęściem. Życie to czysta kartka i trzeba wykazać się dużą artystyczną inwencją.

Urodziłeś się wolny, ale żyjesz w kajdanach. I zaakceptowałeś te kajdany bardzo chętnie i radośnie, gdyż są zrobione ze złota. Kajdany władzy, prestiżu, powszechnego poważania – wszystkie są pokryte pięknymi kwiatami. I pragniesz ich więcej, coraz więcej, bo myślisz, że one cię zdobią; myślisz że są celem życia i jego znaczeniem.

Problem nie tkwi w tym, jak osiągnąć wolność. Wolność jest twoją wewnętrzną naturą. Nie musisz jej osiągać. Problem tkwi w tym, jak pozbyć się kajdan: przede wszystkim musisz rozpoznać i zrozumieć, że kajdany są kajdanami, a nie ozdobą. Więzienie jest więzieniem, a nie domem. Istnieje tysiąc rodzajów kajdan. Wleczesz je za sobą z nadzieją, że jakoś dociągniesz do cmentarza. Wydaje się, że na tym świecie, ulgę i odpoczynek możesz znaleźć tylko w grobie. Gdziekolwiek indziej się znajdziesz – znowu kajdany, znowu więzienie. Nazwy się zmieniają, kształty się zmieniają… chrześcijanin staje się hinduistą, hinduista chrześcijaninem, ale to tylko zmiana więzienia – tak naprawdę nie ma żadnej przemiany, żadnej wolności. To tylko zmiana starych kajdan na nowe. Nie pytaj jak osiągnąć wolność – pytaj jak ją utraciłeś. Urodziłeś się wolny, jak zatem stałeś się niewolnikiem? Urodziłeś się jako ludzkie istnienie jak stałeś się chrześcijaninem, mahometaninem, hinduistą?

fragment książki „Budda drzemie w Zorbie”

(wyd. Fundacja Przyjaciół Osho, 1993)

tłumaczenie: Bodha

Koncepcja boga w starych religiach wynika z lęku. Ludzie wierzą w boga, bo nie potrafią ufać sobie samym. Potrzebują postaci ojca, wielkiego tatusia. Są ciągle dziecinni, potrzebują kogoś, kto dałby im odwagę i zapewnił ochronę. Po prostu boją się zostać sami. W momencie, w którym zaufasz sobie i będziesz sobą – odkryjesz, że bóg nie istnieje.

Wszystkie religie opierają się na wierze, że istnieje życie po śmierci i należy poświęcić obecne dla przyszłego. Twierdzę, że trzeba poświęcić przyszłe dla obecnego, bo to jest wszystko, co masz: tu-i-teraz.

Żyć życiem w całej jego totalności, żyć z taką pasją i intensywnością, że każdy moment staje się wiecznością – to powinno być celem religii. Nie mówię nic o niebie, o piekle, o nagrodzie i karze. Po prostu: odrzuć przeszłość – jej już nie ma. Odrzuć przyszłość – jeszcze nie nadeszła. Odrzuć te wszystkie śmiecie. Skoncentruj całą energię tu-i-teraz. Przeżyj ten moment tak intensywnie jak potrafisz, a poczujesz życie. Nie ma innego boga oprócz takiego życia.

Nie chcę, abyś odrzucił ego – jestem świadomy jak sprytne ono jest: może odgrywać odrzucenie siebie i wtedy mówisz: „spójrz, jestem nadzwyczajny, odrzuciłem ego”. I w ten sposób ego wraca tylnymi drzwiami. Staraj się zrozumieć te sztuczki ego, bądź ich świadomy, a ego samo zniknie. Gdy pojawia się światło, ciemność znika: nie ucieka, gdyż w ogóle nie istnieje – jest tylko brakiem światła. Ego to ciemność, światło to uważność.

Jestem przeciwny wszystkim religiom, gdyż żadna z nich nie jest prawdziwą religią. Gdyby były prawdziwymi religiami, istniałaby tylko jedna religia. Religijne doświadczenie jest prawdą i gdy ją odkryjesz, zrozumiesz, że ona nie jest chrześcijańska, mahometańska czy buddyjska: ona istnieje poza czasem i przestrzenią, jest niematerialna.

Powód, dla którego popieram miłość, może się wydać dziwny: prawdziwa religia zaczyna się tam, gdzie znika miłość i odkrywasz, że jesteś tak samotny, jakim byłeś zawsze i zawsze będziesz. Możesz oszukiwać swoją samotność przyjaźnią, miłością, pieniędzmi, władzą. Gdy ciągle masz nadzieję, że miłość jest wieczna – nie dojrzałeś jeszcze do religii. Tylko porażka miłości może pokazać ci, że „inni to piekło”. Tylko porażka miłości może skierować cię do wewnątrz. Przez fiasko miłości rozumiem punkt, gdzie pragniesz połączyć się z kimś innym i nagle odkrywasz uniwersalne prawo: ciała mogą się połączyć, istnienia – nie. Wtedy możesz stać się zgorzkniały i wrogi wobec miłości, ale będzie to pseudoreligia. Powinieneś być bezgranicznie radosny, że odkryłeś podstawowe prawo, że inni to niebo, a nie piekło. Nagle jesteś wdzięczny innym ludziom za to, że umożliwili ci zrozumienie faktu, iż niemożliwe jest połączenie się z innymi istnieniami i dali ci szansę zwrócenia się do wewnątrz.

Wskakując w głąb siebie, zanurzasz się w egzystencję i w tym samym momencie czujesz bezgraniczną jedność ze wszystkim. Nie jest to coś, o czym musisz myśleć. To robią pseudoreligie – mówią: „Myśl, że jesteś jednym ze wszystkim…”, „Skoncentruj umysł na…”. I zaczynasz w to wierzyć. Więc nie zaczynaj od myśli, że wszystko jest boskie lub jest bogiem. To śmiecie. Po prostu skocz w głąb siebie i nie pytaj mnie, co tam znajdziesz, bo skupisz się na mojej odpowiedzi. Skocz, a poczujesz. Skocz, a doświadczysz. Prawdziwa religia to doświadczanie prawdy.

fragment książki „Zorbo-Budda”

tłumaczenie: Bodha

Moje nauczanie jest bardzo proste: żadnych dogmatów, żadnych wiar, żadnego credo, żadnej religii. Ufaj tylko temu, czego jesteś w stanie sam doświadczyć, we wszystko inne wątp.

Tak jak inne religie mają swoją podstawę w wierze, ja opieram się na wątpieniu, podobnie jak na wątpieniu opiera się nauka: wątp, zanim nie odkryjesz czegoś, co możesz uzasadnić empirycznie.

Różnica polega na tym, że nauka kieruje się na zewnątrz, ja zaś kieruję się do wewnątrz. Ten ruch do wewnątrz nazywam medytacją.

Musisz zrobić trzy kroki w kierunku do wewnątrz, czwarty krok przydarzy się samoistnie.

Pierwszy krok to obserwacja swojej aktywności: aktywności ciała – jak ono się porusza, chodzi, rąbie drewno, sięga po wodę ze studni. Pozostań świadkiem. Nie wykonuj tych czynności jak robot.

Gdy już staniesz się zdolny, by obserwować i być świadkiem aktywności swojego ciała, możesz wykonać drugi krok: zacznij obserwować swój umysł – myśli, marzenia, fantazje, wyobrażenia. Pozostań świadkiem – tak, jakbyś stał przy drodze, którą przebiegają twoje myśli. Nie jesteś ich częścią. Jesteś jedynie lustrem, odbijającym bez żadnych opinii i sądów. Gdy w lustrze pojawia się śliczna twarz, lustro nie mówi: „och, jakie wspaniałe lico”, po prostu odbija to, co pojawi się przed lustrem.

Musisz stać się czystym świadkiem, bez żadnych osądów, opinii, wartościowania: dobre czy złe. Wtedy przydarzy się dziwne doświadczenie: gdy twoje bycie świadkiem będzie coraz uważniejsze, myśli zaczną same znikać.

Proporcjonalnie: gdy jest w tobie 10 procent bycia świadkiem, jest też 90 procent myśli. Gdy jest w tobie 90 procent uważności, świadomości, wtedy jest jedynie 10 procent myśli.

Gdy jesteś w stu procentach świadkiem, wtedy jest już tylko czysta nicość, stan bez-umysłu, są to wrota do trzeciego i ostatniego kroku: obserwuj swoje emocje, nastroje. Myśli nie są tak subtelne jak emocje, odczucia, odcienie smutku, barwy radości.

Tak więc: pierwszy krok skupiony jest na ciele, drugi na umyśle, trzeci na sercu.

A gdy będziesz już umiał obserwować swoje emocje, czwarty krok przydarzy się samoistnie.

Pojawi się nagły przeskok i znajdziesz się w samym centrum swojego istnienia – tam, gdzie nie ma już niczego, czego mógłbyś być świadomy. Świadomość jest świadoma siebie samej. I jest to moment ostatecznej ekstazy, samadhi, oświecenia, czy jak to tam sobie nazwiesz. Ponad tym nie ma już nic. Gdziekolwiek się nie skierujesz, zawsze będziesz świadkiem. Bycie świadkiem jest kresem podróży – przybyłeś do domu.

Oto całe moje nauczanie. Jest naukowe – nie wymaga od ciebie wiary, wymaga eksperymentowania. Nie proszę nikogo, aby mi uwierzył. Proszę jedynie, aby sam eksperymentował i sam doświadczał.

Wiem, że przydarzy się to tobie, gdyż przydarzyło się to mnie, a jestem zwykłym ludzkim istnieniem – tak jak ty.

Nie jestem nikim nadzwyczajnym, nie jestem boskim wcieleniem. Jestem dokładnie tym samym, kim jesteś ty. Jedyna różnica polega na tym, że ty śpisz, a ja się obudziłem. Ale to tylko kwestia czasu – wcześniej czy później, ty też się obudzisz.

Nie oddawaj mi czci, nie bądź moim wyznawcą. Wystarczy, że zaczniesz eksperymentować. A wtedy ci się to przydarzy.

Nie jestem twoim zbawicielem. Jestem twoją zachętą. Nie mogę brać za ciebie odpowiedzialności, ale mogę tobą potrząsnąć i rzec: obudź się.